Onderzoek vooraf.
Voor dat hormonen worden voorgeschreven dient eerst onderzoek plaats te vinden. Het voorschrijven van cross-sekse hormonen gebeurt door een endocrinoloog. Voordat je kunt beginnen met de vrouwelijke hormonen, wordt eerst uitgebreid bloed- en urineonderzoek gedaan. Dit is om te controleren of je lichamelijk gezond bent en of er geen lichamelijke bezwaren tegen het gebruik van vrouwelijke hormonen zijn. De uitslag van het onderzoek krijg je te horen tijdens een gesprek met de endocrinoloog. Als er geen afwijkingen zijn gevonden bij het bloed- en/of urineonderzoek, schrijft de endocrinoloog je een recept voor hormonen voor. De endocrinoloog bepaalt in overleg met jou welke vorm je krijgt voorgeschreven.
Alle informatie beschrijft algemene trends en situaties, waaruit niet zonder meer conclusies voor een individueel geval kunnen worden getrokken. Voor een juiste beoordeling van je eigen situatie, dien je dus altijd te overleggen met je huisarts of een andere professionele hulpverlener of behandelaar.
Beschikbare middelen.
De behandeling bij transgender vrouwen bestaat meestal uit medicatie die de productie van testosteron afremt, anti-androgenen en vrouwelijke hormonen in de vorm van oestrogenen. Het afremmen van de testosteronproductie is alleen nodig bij pre-operatieve transgender vrouwen. Immers na de vaginaplastiek zijn de bronnen van testosteronproductie, de teelballen, niet meer aanwezig. Onder invloed van de hormonale behandeling verdwijnen geleidelijk aan de mannelijke geslachtskenmerken en ontstaan meer vrouwelijke kenmerken. Uit onderzoek is gebleken dat al na een relatief korte tijd (half jaar) een bescheiden borstgroei kan ontstaan, de vetverdeling kan veranderen naar meer vet op de heupen en de botdichtheid wat kan toenemen. Na geslachtsaanpassende chirurgie zijn bij afwezigheid van contra-indicaties levenslang oestrogenen noodzakelijk.
Anti-androgenen
Anti-androgenen remmen de testosteronaanmaak en/of blokkeren de testosteronreceptor. De gewenste effecten zijn: vermindering van het libido (minder spontane erecties), minder lichaamsbeharing en stopzetting van het proces van mannelijk haaruitval. Vrouwelijke hormonen hebben ook effect op de seksualiteitsbeleving. Bijwerkingen die gerapporteerd worden zijn vermoeidheid, lusteloosheid, spierzwakte en, zoals verwacht, onvruchtbaarheid. Lees altijd goed de bijsluiter.
Oestrogenen
Oestrogenen onderdrukken ook de testosteronproductie en leiden tot vervrouwelijking: borstgroei, zachtere huid, veranderende vetverdeling, toenemende emotionaliteit. De stem wordt niet beïnvloed. Ook is er vaak slechts een beperkt effect op de mannelijke baardgroei. Dan kan laser- of elektrische epilatie nodig zijn. De lichaamsbeharing ter hoogte van andere lichaamszones reageert doorgaans beter op de behandeling. Op jonge leeftijd wordt vaak een orale vorm van oestrogenen voorgeschreven, op gevorderde leeftijd wordt een transdermale vorm voorgesteld (gel of pleister). Er zijn geen voordelen verbonden aan het toevoegen van progesteron aan de behandeling, kans op bijwerkingen wordt alleen maar groter. Lees altijd goed de bijsluiter.
De effecten bij het gebruik van oestrogeen.
De meest voorkomende effecten van een hormoonbehandeling bij transgender vrouwen, zijn:
- de gewenste borstontwikkeling
- opvliegers
- (meer) emotioneel gedrag
- verminderde seksuele interesse
- een vrouwelijk patroon van vetverdeling in het lichaam en in het gezicht
- verlies van spiermassa
Bijwerkingen.
De belangrijkste bijwerking van oestrogenen is het toegenomen risico op trombose (bloedklonters). Bloedklonters komen voornamelijk voor bij vrouwen die roken. Daarom is stoppen met roken een essentieel element in de behandeling. Bespreek met je arts of apotheek de mogelijke bijwerkingen. Mogelijke bijwerkingen zijn ook de reden dat je na je medische transitie onder controle moet blijven.
Stoppen met hormonen voor een operatie.
Zelfmedicatie.
Door de lange wachttijden krijgen wij vaak de vraag of de hormonen niet door anderen kunnen worden voorgeschreven. Dit is in sommige gevallen mogelijk. Transvisie adviseert hormonen uitsluitend via een gespecialiseerd arts te verkrijgen.